علت یاتاقان زدن خودرو چیست ؟

2025-06-27T14:00:57

یکی از رایج‌ ترین و در عین حال پرهزینه‌ ترین مشکلاتی که ممکن است برای موتور خودرو پیش بیاید، یاتاقان زدن است. این ایراد فنی می‌ تواند به‌ سرعت عملکرد موتور را مختل کرده و در صورت بی‌ توجهی، منجر به آسیب‌ های جدی‌ تری مانند خرابی میل‌ لنگ یا حتی تعویض کامل موتور شود. بسیاری از رانندگان با شنیدن صدای غیرعادی از موتور یا کاهش ناگهانی فشار روغن، متوجه بروز این مشکل می‌ شوند.

اما واقعاً علت یاتاقان زدن چیست و چطور می‌ توان از آن جلوگیری کرد؟ در این مقاله از گیربکس پکن قصد داریم به زبان ساده این مشکل را بررسی کرده و راهکارهایی برای پیشگیری از آن ارائه دهیم.

چرا خودرو یاتاقان می‌زند؟

یاتاقان زدن زمانی رخ می‌دهد که لایه نازک روغن بین یاتاقان و میل‌ لنگ از بین می‌ رود و تماس مستقیم بین فلزها اتفاق می‌افتد. این تماس باعث سایش، تولید صداهای کوبشی و در نهایت خرابی موتور می‌شود.

مشکل یاتاقان زدن یکی از بدترین اتفاقاتی است که ممکن است برای موتور خودروی شما رخ دهد. این مشکل می‌ تواند آسیب‌ های جدی و پرهزینه‌ای به موتور وارد کند و در بسیاری از موارد باعث نیاز به تعمیرات اساسی یا حتی تعویض موتور شود.

یاتاقان چیست؟

یاتاقان یکی از قطعات کلیدی و بسیار مهم در موتور خودرو است که وظیفه اصلی آن، کاهش اصطکاک بین قطعات متحرک مانند میل‌ لنگ و شاتون می‌باشد. این قطعه معمولاً به شکل نیم‌دایره‌ای فلزی طراحی شده و به کمک روانکاری روغن، از تماس مستقیم و سایش قطعات فلزی جلوگیری می‌کند.

یاتاقان‌ها در قسمت‌هایی از موتور قرار دارند که فشار و حرکت زیادی وجود دارد و به همین دلیل کیفیت ساخت و عملکرد آن‌ها اهمیت بالایی دارد.

یاتاقان‌ها نقش بسیار حساسی در عملکرد صحیح موتور دارند. اگر به هر دلیلی روانکاری مناسب صورت نگیرد یا فشار بیش‌ازحد به آن وارد شود، احتمال یاتاقان زدن به وجود می‌آید.

در واقع، وقتی که لایه نازک روغن بین یاتاقان و قطعات متحرک از بین می‌ رود، سایش مستقیم اتفاق افتاده و در مدت زمان کوتاه، آسیب‌ های شدیدی به موتور وارد می‌ شود.

بنابراین، شناخت دقیق عملکرد یاتاقان و علل خرابی آن، برای پیشگیری از مشکلاتی مثل یاتاقان زدن ضروری است.

این قطعه به ظاهر ساده، در حقیقت یکی از حیاتی‌ ترین اجزای سیستم موتور به شمار می‌رود.

وظیفه یاتاقان در موتور خودرو

یاتاقان یکی از اجزای حیاتی در موتور خودرو است که نقش اصلی آن، کاهش اصطکاک و محافظت از قطعات متحرک در برابر سایش و فرسایش است. این قطعه بین قسمت‌های چرخشی مانند میل‌ لنگ، شاتون و بوش‌ها قرار می‌گیرد و باعث می‌شود حرکت دورانی این اجزا نرم، یکنواخت و بدون تماس مستقیم فلز با فلز انجام شود.

وظایف اصلی یاتاقان در موتور خودرو عبارت‌اند از:

1. کاهش اصطکاک بین قطعات متحرک

یاتاقان با ایجاد یک لایه نازک روغن بین خود و قطعاتی مانند میل‌ لنگ، اصطکاک را به حداقل می‌ رساند. بدون این قطعه، حرکت روان قطعات امکان‌ پذیر نیست و اصطکاک بالا باعث تولید حرارت شدید و خرابی سریع موتور می‌شود.

2. جلوگیری از تماس مستقیم فلز با فلز

درون موتور، قطعاتی با سرعت بسیار بالا در حال حرکت هستند. اگر تماس فلز با فلز اتفاق بیفتد، به‌سرعت آسیب‌های جدی ایجاد می‌شود. یاتاقان با لایه روانکار خود مانع از این تماس مستقیم می‌شود.

3. توزیع یکنواخت فشار

یاتاقان‌ها کمک می‌کنند تا نیروی حاصل از انفجار سوخت در سیلندرها به‌صورت یکنواخت به میل‌ لنگ منتقل شود. این توزیع متعادل فشار باعث افزایش عمر قطعات و کاهش استهلاک می‌شود.

4. کاهش لرزش و صدای موتور

با روان‌سازی حرکت قطعات، یاتاقان موجب کاهش صدا و لرزش در زمان کارکرد موتور می‌شود. در صورت خرابی یا عملکرد نادرست، لرزش و صدای ناشی از یاتاقان زدن به‌ وضوح قابل حس است.

در صورتی که یاتاقان زدن باعث آسیب به موتور یا گیربکس شده، می‌توانید جهت تعمیر گیربکس و موتور خودرو به تعمیرگاه تخصصی پکن مراجعه کنید.

علت یاتاقان زدن چیست؟

یاتاقان زدن به حالتی گفته می‌ شود که در آن، لایه نازک روغن بین یاتاقان و قطعات متحرک مانند میل‌لنگ یا شاتون از بین می‌ رود، و این موضوع باعث تماس مستقیم فلز با فلز، سایش شدید و در نهایت خرابی قطعه می‌شود. اما این اتفاق ناگهانی رخ نمی‌ دهد، بلکه معمولاً نتیجه‌ ی تجمع چند علت اصلی است. در ادامه مهم‌ ترین دلایل یاتاقان زدن خودرو را بررسی می‌کنیم:

1. کاهش یا نبود روغن موتور

کمبود روغن یا خشک کار کردن موتور، شایع‌ترین علت یاتاقان زدن است. وقتی حجم روغن کافی نباشد، فیلم روغن از بین می‌رود و قطعات فلزی مستقیماً به یکدیگر برخورد می‌کنند. این اصطکاک بالا در مدت‌ زمان کوتاهی باعث خرابی یاتاقان می‌شود.

2. تعویض نکردن به‌موقع روغن

روغن موتور پس از مدتی خاصیت روان‌کاری و ویسکوزیته مناسب خود را از دست می‌دهد. تعویض نکردن به‌ موقع آن، به مرور زمان باعث ته‌ نشینی ذرات معلق و کاهش عملکرد روانکاری می‌شود که در نهایت می‌تواند به یاتاقان زدن منجر شود.

3. استفاده از روغن موتور بی‌کیفیت یا غیراستاندارد

اگر از روغن‌هایی با گرانروی (ویسکوزیته) نامناسب یا برندهای نامعتبر استفاده شود، روانکاری مناسب انجام نمی‌شود. این موضوع در هوای سرد یا شرایط رانندگی پرفشار تأثیر خود را سریع‌تر نشان می‌دهد.

4. داغ شدن بیش‌ازحد موتور

افزایش دمای موتور باعث کاهش چسبندگی و عملکرد روغن می‌شود. این وضعیت می‌تواند فیلم روغن را از بین ببرد و زمینه تماس فلز با فلز و در نتیجه یاتاقان زدن را فراهم کند.

5. خرابی پمپ روغن

پمپ روغن وظیفه دارد تا روغن را با فشار کافی به تمام بخش‌های موتور پمپاژ کند. خرابی این قطعه باعث نرسیدن روغن به یاتاقان‌ها شده و خیلی سریع باعث خرابی آن‌ها می‌شود.

6. گرفتگی فیلتر روغن

فیلتر کثیف یا مسدود شده می‌ تواند فشار روغن را کاهش داده و مانع از جریان مناسب آن شود. این موضوع هم یکی از عوامل اصلی در یاتاقان زدن خودرو است.

7. تعمیرات غیراصولی موتور

در بسیاری از موارد، تعمیرات ناقص یا استفاده از قطعات غیراستاندارد در زمان تعمیر موتور می‌تواند باعث لقی بیش‌ از حد، فشار ناهماهنگ یا نصب اشتباه یاتاقان شود و زمینه خرابی آن را فراهم کند.

آشنایی با انواع یاتاقان خودرو

در خودروها انواع مختلفی از یاتاقان استفاده می‌شود که بسته به نوع موتور و سیستم انتقال قدرت، متفاوت‌اند:

1. 
   
2. 
   

   یاتاقان ثابت: در محل اتصال میل‌لنگ به بلوک موتور

   
   
   
3. 
   

   یاتاقان متحرک (شاتون): در محل اتصال میل‌لنگ به شاتون

   
   
   
4. 
   

   یاتاقان‌های چرخ و گیربکس: در سیستم تعلیق و گیربکس برای کاهش اصطکاک چرخشی

   
   
   

صدای یاتاقان ماشین چگونه است و نحوه تشخیص آن

صدای ناشی از یاتاقان زدن معمولاً به‌ صورت کوبش فلزی، تق‌تق یا صدای ضربه‌ای در دور موتورهای پایین یا در حالت سرد بودن ماشین شنیده می‌ شود. این صدا به‌ مرور زمان بلندتر و پیوسته‌تر می‌شود. برای تشخیص قطعی، باید موتور توسط تعمیرکار حرفه‌ای باز و بررسی شود.

علائم یاتاقان زدن خودرو + هزینه تعمیر

یاتاقان زدن یکی از جدی‌ترین مشکلاتی است که می‌تواند برای موتور خودرو پیش بیاید. اگر این ایراد به‌ موقع تشخیص داده نشود، ممکن است منجر به آسیب‌های سنگین‌تری مثل خرابی میل‌لنگ یا حتی نیاز به تعویض کامل موتور شود. در ادامه مهم‌ترین علائم یاتاقان زدن خودرو و برآورد تقریبی هزینه تعمیر آن را بررسی می‌کنیم.

مهم‌ترین علائم یاتاقان زدن

شایع‌ ترین نشانه، صدای غیرعادی از موتور است. این صدا شبیه به تق‌تق یا ضربه‌زدن فلز به فلز است و معمولاً در دورهای پایین بیشتر شنیده می‌شود. در موارد شدیدتر، صدا در تمام دورهای موتور به‌ وضوح قابل شنیدن است.

یاتاقان‌ها برای عملکرد صحیح نیاز به روانکاری دائم دارند. وقتی یاتاقان خراب شود، روغن به‌ درستی در مسیر نمی‌چرخد و فشار روغن افت می‌کند. این افت فشار معمولاً روی صفحه کیلومتر و چراغ هشدار روغن قابل مشاهده است.

در صورت خرابی یاتاقان و عدم روانکاری کافی، اصطکاک بالا رفته و باعث داغ شدن موتور می‌شود. اگر موتور بیش‌ از حد گرم شود، ممکن است علائم دیگری مانند جوش‌ آوردن خودرو یا روشن شدن چراغ چک ظاهر شود.

خرابی یاتاقان باعث عدم تعادل در چرخش میل‌لنگ می‌شود. این موضوع می‌ تواند باعث لرزش شدید، ناهماهنگی در حرکت پیستون‌ ها و در نتیجه افت قدرت موتور شود.

در برخی موارد، یاتاقان زدن باعث ورود براده فلزی به روغن می‌شود که رنگ و بوی آن را تغییر می‌دهد. اگر هنگام چک کردن سطح روغن، ذرات ریز فلزی یا تغییر رنگ غیرطبیعی مشاهده کردید، باید آن را جدی بگیرید.

هزینه تعمیر یاتاقان زدن خودرو

هزینه تعمیر بستگی به عوامل مختلفی دارد:

• 
  
• 
  

  فقط تعویض یاتاقان‌ها: از حدود ۴ تا ۸ میلیون تومان

  
  
  
• 
  

  یاتاقان + تراش یا تعویض میل‌لنگ: بین ۱۵ تا ۳۰ میلیون تومان یا بیشتر

  
  
  
• 
  

  در خودروهای لوکس یا خارجی: website حتی بالای ۵۰ میلیون تومان

  
  
  

جلوگیری از یاتاقان زدن ماشین

برای جلوگیری از یاتاقان زدن رعایت نکات زیر ضروری است:

• 
  
• 
  

  تعویض منظم روغن موتور و فیلتر آن

  
  
  
• 
  

  استفاده از روغن موتور استاندارد و مناسب

  
  
  
• 
  

  کنترل فشار روغن با استفاده از سنسور یا گیج

  
  
  
• 
  

  عدم رانندگی طولانی با موتور داغ

  
  
  
• 
  

  تعمیر به‌موقع نشتی‌های روغن

  
  
  

سوالات متداول درباره یاتاقان زدن خودرو

آیا یاتاقان زدن باعث خراب شدن کامل موتور می‌شود؟

بله. اگر به‌ موقع تشخیص داده نشود، یاتاقان زدن می‌تواند منجر به خرابی میل‌ لنگ، سوختن شاتون‌ها و حتی قفل شدن کامل موتور شود که در این صورت، تعمیر آن بسیار پرهزینه خواهد بود.

آیا رانندگی با خودرویی که یاتاقان زده خطرناک است؟

قطعاً بله. ادامه رانندگی با خودرویی که یاتاقان زده باعث تشدید آسیب‌ها، از بین رفتن کامل موتور و حتی خطرات ایمنی مثل قفل شدن موتور در حال حرکت می‌شود. توصیه می‌شود خودرو بلافاصله خاموش و با جرثقیل به تعمیرگاه منتقل شود.

آیا گیربکس هم ممکن است یاتاقان بزند؟

بله، گیربکس هم دارای یاتاقان‌ هایی است که اگر روغن‌ کاری آن‌ها مناسب نباشد یا فشار بیش از حد به سیستم انتقال قدرت وارد شود، ممکن است دچار خرابی شوند. البته این مورد متفاوت از یاتاقان زدن در موتور است، اما اهمیت زیادی دارد.

در نهایت، یاتاقان زدن خودرو یکی از مشکلات جدی و پرهزینه‌ای است که می‌ تواند عملکرد موتور را به‌ کلی مختل کند. این مشکل اغلب در نتیجه‌ ی بی‌ توجهی به سرویس‌ های دوره‌ای، استفاده از روغن بی‌ کیفیت یا نادیده گرفتن علائم هشداردهنده به‌ وجود می‌آید.

با شناخت دقیق علائم، دلایل و راه‌ های پیشگیری از این خرابی، می‌ توانید عمر مفید موتور خودرو خود را افزایش دهید و از هزینه‌ های سنگین تعمیرات جلوگیری کنید.

اگر صدای غیرعادی از موتور می‌ شنوید یا متوجه کاهش فشار روغن شدید، وقت را تلف نکنید. تیم متخصص ما در گیربکس پکن با سال‌ ها تجربه در تعمیر انواع موتور و گیربکس، آماده است تا خودروی شما را با بهترین کیفیت و در کوتاه‌ ترین زمان بررسی و تعمیر کند.